آشنایی با انواع تشنج

تشنج چیست؟

تشنج‌ (که‌ حمله‌ تشنجی‌ یا حمله‌ غش‌ هم‌ نام‌ دارد) شامل‌ انقباضات‌ غیرارادی‌ تعداد زیادی‌ از عضلات‌ بدن‌ است‌. این‌ وضعیت‌ ناشی‌ از وجود یک‌ اختلال‌ در فعالیت‌ الکتریکی‌ مغز است‌. تشنج‌ها معمولاً منجر به‌ از دست‌ رفتن‌ یا اختلال‌ هوشیاری‌ می‌شوند.

علائم تشنج

نشانه‌هایی که از طریق آنها می‌توان دریافت فرد به صورت آنی دچار تشنج شده است به این قرار است:

• دست و پا زدن یا به بیان دیگر، بروز حرکات غیر‌ارادی در بعضی یا تمام اندام‌ها از علائم تشنج‌ است.

• در برخی موارد تشنج‌، باعث کم شدن سطح هوشیاری می شود.

• عدم شناسایی زمان یا مکان از دیگر علائم تشنج‌ است.

• تشنج‌ منجر به بیهوشی موقت می شود.

• در تشنج فرد قادر به پاسخگویی به سوالات افراد پیرامون خود نیست.

• خیرگی یا چرخیدن چشم‌ها به یک سمت از نشانه های تشنج است.

• احتمال دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار نیز از علائم تشنج‌ می باشد.

علل تشنج

تشنج ناشی‌ از وجود یک‌ اختلال‌ در فعالیت‌ الکتریکی‌ مغز است‌

ο آسیب و ضربه به مغز از علل تشنج می باشد.

ο تومور مغزی می تواند باعث ایجاد بیماری تشنج شود.

ο صرع‌ یکی از علل تشنج است.

ο تغییرات متابولسیم و یا سوخت و ساز بدن که باعث مشکلات کبدی و کلیوی می شود از علل بروز تشنج است.

ο وجود عفونت در بدن (مانند عفونت مغز) از علل ایجاد تشنج است.

ο از عوامل موثر در ایجاد بیماری تشنج می توان به مصرف مواد مخدر و الکل اشاره کرد.

ο از دیگر دلایل تشنج  وجود بیماری مادرزادی از قبیل سندرم داون است.

ο سکته و بیماری آلزایمر نیز در ایجاد تشنج نقش دارند.

علائم تشنج ناشی از صرع

¤ عدم پاسخ به صورت لحظه ای

¤ ناتوانی در یادآوری آنچه اتفاق افتاده است.

¤ حرکات بدنی تند و سریع

¤ سفت شدن و تکان های ناگهانی بدن

انواع تشنج

تشنج دو نوع اصلی دارد:

۱٫تشنج partial (محدود – جزئی)

۲٫تشنج  generalize (گسترده)

تشنج های گسترده نسبت به تشنج محدود اثرات بیشتری روی مغز می گذارند و در نتیجه تاثیر بیشتری نیز بر روی عملکرد بدن دارند. در بعضی موارد تشنجات partial تبدیل به نوع گسترده می شوند.

۱٫تشنج partial (محدود – جزئی)

در تشنجات Partial ساده، شخص هوشیار است و می‌داند که تشنج نزدیک است

یک تشنج partial با افزایش شدید سیگنالهای الکتریکی و فرستادن آنها از یک منطقه مغز شروع می شود. به این نوع تشنج نوع کانونی (focal) نیز گفته می شود. از یک قسمت مغز شروع شده و سپس انتشار می یابد. و دونوع مختلف دارد:

♦ تشنجات Partial ساده: این نوع تشنج با یک احساس یا علامت آگاه کنترل شروع می‌شود –حالتی به نام اورا ممکن است که تغییر و تقویت حس چشایی یا بویایی یا مشکلات گوارشی و یا احساس ترس و … باشد. یا شامل حرکات پرش – احساس سوزش یا تغییرات احساسی و یا توهم باشد. شخص هوشیار است و می‌داند که تشنج نزدیک است.

♦ تشنج partial پیچیده : Complex Partial این نوع تشنج هم ممکن است با اورا شروع شود و بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری و خیرگی می شود و یا ممکن است که دچار گیجی یا حرکات خودبخودی و غیر ارادی پشت سر هم شود مانند گزش پرش لب یا حرکات gesturing و یا ممکن است دچار تغییرات شخصیتی و احساسی شود. در این نوع تشنج شخص ممکن است هوشیار باشد اما آگاه به تشنج نباشد یا دچار کاهش سطح هوشیاری شود.

۲٫تشنج generalize (گسترده)

در تشنج آتونیک فرد تمام کنترل عضلات خود را از دست داده و به زمین می خورد

این تشنج کل مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. انواع مختلفی دارد که در زیر توضیح داده می شود:

◊ (صرع کوچک) Absence Seizures : این تشنجات شامل از دست دادن مختص هوشیاری است که علائمی مانند خیره شدن و پلک زدن چشمها و حرکات متعدد گوش و لب هاست.

◊ نوع تونیک – کلونیک: صرع بزرگ این نوع شناخته شده ترین نوع صرع است و شخص هوشیاری خود را از دست داده ممکن است زمین بخورد بدن سفت و لخت می شود و شروع به لرزش می کند و بازوها و پاها پرش ریتمیک دارد. بیمار ممکن است زبان خود را گاز بگیرد و کنترل ادرار خود را از دست بدهد.

◊ تشنج میلوکلونیک: در این نوع تشنج پرش مختصری وجود دارد و معمولاً به صورت قرینه در هر دو طرف بدن رخ می دهد.

◊ تشنج آتونیک (حملات سقوط): در این نوع از تشنج فرد تمام کنترل عضلات خود را از دست داده و سقوط می کند (به زمین می خورد).

تشنج اولیه

– این تشنج ممکن است به علت صرع باشد، اما اغلب علت این تشنج مشخص نمی شود.

– این نوع تشنج معمولا قبل از ۲۵ سالگی رخ می دهد.

– تشنج اولیه بیشتر در مردان رخ می دهد.

– تشنج اولیه ممکن است بر قسمتی از مغز و یا تمام مغز اثر بگذارد.

تشنج ناشی از اکلامپسی

تشنج ناشی از اکلامپسی در زنان باردار رخ می دهد

· این تشنج در زنان باردار رخ می دهد و به دلیل صرع و یا دیگر اختلالات مغزی نمی باشد.

·پره اکلامپسی و اکلامپسی را مسمومیت بارداری می گویند و علامت مشخص آن، فشار خون بالا می باشد.

·این تشنج باعث تکان و لرزش و تغییرات روحی مثل آشفتگی می گردد.

·تمامی تشنج ها چه ناشی از صرع باشند و چه از نوع غیرصرعی، باید درمان گردند. شناخت علت تشنج برای جلوگیری از بروز تشنج ضروری می باشد.

روش تشخیص تشنج چیست؟

مهم ترین روش تشخیص تشنج ابتدا شرح حال بیمار است و برای قطعی کردن نوع تشنج یا شرایط بیمار، نوار مغز و یا تصویر برداری مغزی به روش های ام آر آی یا سیتی اسکن و یا آزمایشات خون انجام می شود و یا گاهی برای تشخیص تشنج بررسی مایع مغزی نخاعی لازم است.

درمان تشنج با دارو

برای درمان تشنج تجویز دارو با دوزهای پائین شروع می شود

اگر ارزیابی نشان دهد که فردی مبتلا به صرع هست، باید طبق یک درمان اولیه تحت درمان با داروهای ضد صرع قرار بگیرد. این داروها در بیشتر بیماران میزان دفعات تشنج را کاهش داده یا موجب از بین رفتن حمله های تشنجی می شود. با تجویز یک نوع داروی ضد صرع درمان تشنج شروع می شود اگر موثر نباشد انواع دیگر داروها برای درمان تشنج امتحان می شود و در صورت نیاز مجموعه ای از داروهای ضد صرع مورد استفاده قرار می گیرد.

برای درمان تشنج تجویز دارو با دوزهای پائین شروع می شود و به مرور تا کنترل تشنجات افزایش یافته و با رسیدن به دوز هدف ثابت می شود. دوز هدف (دوزی که با آن مقدار تشنج قابل کنترل است)

پیشگیری از تحریکات مجدد

کم خوابی از عوامل موثر در تحریک تشنج می باشد

محرکها عواملی هستند که باعث تحریک تشنج می شوند بیمار باید سعی کند که از آنها دوری کند. در ادامه دو نوع معمول و راههای کنترل آنها گفته شده است:

کمبود خواب: کمبود خواب یکی عوامل موثر در تحریک تشنج می باشد. بیمار باید مطمئن باشد که خواب کافی دارد و اگر مشکل خواب دارد حتماً با پزشک در میان بگذارد.

الکل و داروها: هرگز بدون نسخه پزشک از داروئی استفاده نکند و از پزشک در مورد اثرات مخرب الکل سوال کند.