علت کیسه‌ی صفرا و بیماری‌های آن

کیسه‌ی صفرا  زیرکبد قرار دارد و عمل اصلی آن غلیظ کردن، ذخیره سازی و ترشح صفرای تولید شده توسط کبد است.

بخشی از صفرا  از  گلبول‌های سرخ منهدم شده به دست می‌آید. اما نمک‌های صفراوی که به وسیله‌ی سلول‌های کبدی از کلسترول ساخته می‌شوند برای هضم و جذب چربی‌ها، ویتامین‌های محلول در چربی و بعضی از مواد معدنی ضروری هستند. صفرا ازمجاری صفراوی وارد کیسه‌ی صفرا می‌شود. در طی عمل هضم با رسیدن غذا به دوازدهه( قسمت فوقانی روده باریک)، با تحریک کیسه صفرا، صفرا وارد دوازدهه می‌شود.(شبیه فلاش تانک)

بیماری‌‌های کیسه‌ی صفرا
اختلالات سیستم صفراوی هر ساله میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند. بیماری‌های عمده مجاری صفراوی عبارت‌اند از:
سنگ کیسه‌ی صفرا.
سنگ مجرای اصلی صفراوی
التهاب و عفونت کیسه‌ی صفرا
سرطان (ناشایع)
پانکراتیت ا(لتهاب لوزالمعده)

سنگ کیسه‌ی صفرا

این بیماری سالانه میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند  . وقتی سنگ از کیسه‌ی صفرا خارج و وارد مجرای صفراوی شود، ایجاد انسداد، درد و قولنج می‌کند. در صورت انسداد، التهاب کیسه صفرا به‌وجود می‌آید. هم‌چنین رنگ مدفوع روشن و ادرار پررنگ می‌شود و در صورت ادامه وضعیت، صفرا به عقب برگشته و موجب زردی و صدمه رسیدن به کبد می‌شود.

عوامل خطر ایجاد سنگ‌ها عبارت‌اند از:
مونث بودن، بارداری، سن بالا، توزیع چربی در ناحیه شکم،دیابت، استفاده از داروها (داروهای کاهش دهنده‌ی چربی خون، ضدبارداری)،کاهش سریع وزن و…
راه درمان سنگ کیسه‌ی صفرا، برداشتن کیسه‌ی صفرا به وسیله‌ی جراحی است.
روش مخصوصی برای پیش‌گیری از سنگ کیسه‌ی صفرا، در افراد در معرض خطر وجود ندارد. عوامل تغذیه‌ای، چاقی باید هرچه سریعتر اصلاح گردد.

بعد از عمل جراحی و فقدان کیسه صفرا، صفرا مستقیماً از کبد به روده ترشح می‌شود که با گذشت زمان لوله‌های صفراوی گشاد می‌شوند تا بتوانند مشابه کیسه‌ی صفرای اصلی، صفرا را در خود حفظ کنند و در مواقع ضروریت صفرا را به داخل لوله گوارش تخلیه نمایند.

شكايات شايع
علائم سنگهاي صفراوي از بي علامتي تا يك درد ناتوان كننده تغییر می‌کنند.
علائم شامل موارد زير است:
• درد خفيف تا شديد در بالاي شكم
• درد معمولاً شديد و طولاني بوده و اغلب براي تسكين آن نياز به تزريق مسكن وجود دارد.
• تب و لرز، تهوع و / يا استفراغ
• دردهاي شديد بالاي شكم كه انتشار به پشت داشته و به‌مدت بيش از سي دقيقه طول مي‏‌كشند و اغلب براي تسكين نياز به تزريق مسكن دارند معمولاً در اثر جابه‌جايي سنگ‌هاي صفراوي ايجاد مي‌‏شوند و در اين موارد بايد احتمال سنگهاي صفراوي مطرح و در صورت وجود درمان شوند.
• يرقان (مشكل كبدي كه پوست را زرد مي‏‌كند)
• دردهاي ناشي از سوء هاضمه يا زخم‏‌هاي معده و اثني عشر را نبايد با درد ناشي از سنگ صفراوي اشتباه كرد. اين دردها خفيف‌‏تر بوده و با غذا رابطه داشته و معمولاً به آنتي‏‌اسيد پاسخ می‌دهند.

• در موارد بسياري سنگ صفراوي علامتي ايجاد نمي‏‌كند و به‌طور اتفاقي در سونوگرافي يافت مي‏‌شود. این گونه موارد بسته به شرایط بیمار و‌ تصمیم پزشک فرق می‌کند.مثلا در افراد پیر وفرتوت جراحی لازم نیست.

درمان
سنگ‌هاي صفراوي معمولاً علامت دار می‌شوند و نیاز به جراحی دارند.  طی عمل کیسه صفرا وسنگ خارج میشوند.

دارو درماني:   ممكن است به صورت خوراكي براي از بين بردن بعضي از انواع سنگ‌هاي خیلی كوچك داده شود. اما براي دارو درماني زمان طولانی لازم است تا اثر داروها ظاهر شود و سنگها ممكن است بعد از قطع دارو مجدداً ايجاد شوند.
ERCP (آندوسکوپی)براي تخليه سنگ‌هاي مجاري صفراوي ممكن است به تنهايي انجام شده يا بعد از آن، عمل جراحي براي برداشتن كيسه صفرا انجام شود.

جراحي اغلب براي برداشتن سنگ‌هاي صفراوي و كيسه صفرا انجام مي‏‌شود. در حال حاضر بهترين انتخاب براي بيمار مبتلا به سنگ علامت‌دار كيسه‌ی صفرا عمل جراحي بسته(لاپاروسکوپی) است و چنانچه توسط جراح متخصص انجام شود بي‏‌خطر و مؤثر است.